Helvetiam peragrantes hodie vicum quendam ad Rhodanum flumen situm adeamus nomine «Visp» – videlicet patriam Iosephi
Blatteri FIFAE regis depulsi. Quo in vico nobis aedificium scholae elementariae
occurrit et id quidem exornatum litteris his: PRIMARSCHULHAUS SEPP BLATTER. Rex
Iosephus, cum regno suo destitutus sit, tamen sua in patria in
oblivionem neque it neque ibit. Quippe neminis enim nos Helvetici obliviscimur. Inscii imperitique sumus damnationis memoriae. Qua re fit, ut pueri nostri iam
a teneris enuntiare valeant singulas litteras verbi «blattae».
Freitag, 25. Dezember 2015
Mittwoch, 23. Dezember 2015
De Simplicissimo
In Germania anno praeterito omnino circiter 75'000 libri
publicati sunt, quorum librorum, ni fallor, decima pars pertinet ad genus
ficticiarum quae dicuntur litterarum. Quot libros quotannis homo modernus 2.0 legere
non valet, quot libros praeterit, omittit, neglegit!
Longe aliter res se habent saeculo XVII exeunte. Quibus
regionibus lingua theodisca praevalebat, quotannis vix plus octonae fabulae romanenses
– translationibus ex aliis linguis iam additis – in lucem sunt editae. Ad quae
perpauca scripta ficticia saeculi XVII pertinet quaedam fabula satirica, quae
inscribitur «De Simplicissimo miro mirificoque». Cuius libri auctor est
Iohannes Iacobus Christophorus de Grimmelshausen, cuius in ingenio commiscentur
Petronius, Lucianus, Thomas Morus. Fabulae argumentum nihil aliud est ac
speculum mundi hominumque. Agitur de crudelitatibus, atrocitatibus,
perversitatibus humanis aetate illius belli perpetratis, quod bellum inde ab anno
1618° usque ad 1648° agros Europaeos populatum est necnon mores humanos reddidit
barbaros.
Mittwoch, 9. Dezember 2015
De Vergilio Sangallensi
Vergilius Sangallensis: Aen. I 704-721 |
Acciderunt eae res, de quibus nunc sermo est, in
Monasterio Principali Sancti Galli, quod coenobium in Helvetia orientali situm
est. Sub nomine enim Vergilii Sangallensis ad nostra tempora pervenerunt membranea
undecim folia, quae et Georgicôn et Aeneidos fragmenta continent. Folia illa
exarata sunt sive saeculo IV sive ineunte saeculo V et ita quidem, ut nobis
scripturâ quadratâ capitali se praebeant pulcherrimâ. Illa undecim folia sunt
reliquiae cuiusdam codicis Vergiliani pretiosissimi circiter CCCL paginas
amplectentis.
Quo autem codice medio quod dicitur aevo dissoluto ac
dirempto nonnulla dumtaxat conservata sunt folia, utpote ex quibus involucra
quaedam librorum fabricata sint. Eo quidem modo factum est, ut perpauca folia –
videlicet incognita – per saecula peregrinarentur bene latitantia in librorum
involucris velut vectores clandestini.
Mecum vero cogito, quisnam monachus Sangallensis tam
amens, tam delirans, tam fanaticus fuerit, ut Vergilium cultro stricto
dilaceraret? Aut Vergilio dilaniato bibliopegus quidam humanior, quae cladi
superfuerant folia, in involucris librariis eo consilio occultavit, ut scripta
Christiana paganis dictis involvens reliquias quamvis parvulas illius monumenti
Romanorum servaret?
Utcumque res se habeant, saeculo XVIII utique exeunte
folia Vergiliana e latebris in libertatem vindicata sunt a bibliothecariis
duobus Sangallensibus, quippe qui magnum foliorum pretium recognoscerent.
Eodem tempore – scilicet saeculo XVIII – alius bibliothecarius et quidem
Mediolanensis, cum singula folia membranea a Sangallensibus de fragmentis illis
iudicii faciendi causa ostenderentur, fertur dixisse: «O quantum mihi gaudium videre
istum Vergilium!»
Quid plura? Vergilius Sangallensis una cum codicibus,
qui sunt in bibliothecis Italicis – scilicet in urbibus Florentiae, Mediolani,
Veronae necnon Romae –, annumeratur inter Vergilii libros manu scriptos, qui traditi
sunt vetustissimi. Ceterum pensatur Vergilius incommoditatibus, quas temporum
decursu perpessus est. Sede enim non indigna fruitur – videlicet barocâ
bibliothecâ Monasterii Sancti Galli.
Fons: Cimelia
Sangallensia. Centena res pretiosae bibliothecae Sangallensis, K. Schmuki, P.
Ochsenbein, C. Dora auctoribus, Sanctogalli a. 1998°, p. 12